01 sierpnia 2017r., Sarajewo, Gorażde, Wiszegrad, Trebinje.
Pakujemy rzeczy. Poprzedni wieczór rozmawiamy z motocyklistą z Francji. Przyjechał na GS - ie. Zwiedza Europę. Ale jest emerytem (jakiś młody wiek emerytalny, albo dobrze się zakonserwował). Rano zbiera się dosć szybko. My mamy czas, nic nas nie goni. Zaplanowana trasa to Gorażde, potem Wyszgrad a później Lukomir . Ten ostatni przystanek to pomysł Damian. Ja się nie wtrącałam o marszrutę - siedzę z tyłu, plecakuję, wiec nie mam nic do gadania. Ale najpierw Gorażde. Jedziemy z Sarajewa drogą M - 5. I tuż za granicami miasta spotykamy sie z tablicą: Witamy w Republice Srbskiej. Znikają meczety, mizary. Za to pojawiają się flagi informujące, ze to już inne terytorium. No cóż - historii nie odwrócimy. Ale droga piękna, kamerka na kasku Damiana odpowiednio ustawiona, zatem możemy sobie jechać skolko ugodno. Słonce oślepia i zakładamy okulary. Te same, które kupiliśmy w Karkonoszach. Wreszcie ulga dla oczu, nie sposób było jechać z przymrużonymi i łzawiącymi. Jedziemy wąwozem, wspinamy się na zbocza - Suzi jest niezrównana i dzielnie pnie się w górę. Widok z miejscowości Pale na otaczające tereny znowu zapiera dech w piersiach. Ale nie mamy czasu, trzeba jechać dalej. I w pobliżu meczetu Dżamija Hrenovica skręcamy w drogę R448 na Gorażde. Droga jak droga - wyasfaltowana, ale bardziej przypomina drogę przez wieś. Zaczyna też wspinać się w górę, mijają nas co chwile co prawda samochody, ale jest ich znikoma ilość. Zakręt za zakrętem, ja zaczynam być przekonana, ze wpadliśmy w pętle czasu, bo na bank te drzewo, ten słup już mijaliśmy. Stale w górę, stale w górę. Rozważam opcje - Co zrobimy gdy braknie paliwa? Bo mijane domy wyglądają na raczej niezamieszkałe.
I gdy juz tracimy nadzieje, wyjeżdżamy na piękny płaskowyż/wypłaszczenie, a mi wyrywa sie podziw ze słowem baaardzo popularnym w Polsce
- O k*****... - chyba nie musze tłumaczyć, ze to największy stopień zachwytu
- to ja już nie mam pytań - dodaje Damian
- Jest!!! - krzyknęłam i postukałam Damiana po plecach (nasz sposób komunikowania się w trakcje jazdy)
- Co? - zapytał mało inteligentnie
- Jest tabliczka- już zsuwałam się z Suzi i podbiegłam do miejsca
Zjeżdżamy do miasta położonego - a jakże - w dolinie. Świetne miejsce na ostrzał. I tak tez było 20 lat temu. Jadąc drogą natykamy się na miejsce upamiętniające stanowiska wojsk serbskich podczas ostrzału miasta (mają stronę na fcb - https://www.facebook.com/Muzejsko-memorijalni-centar-Rorovi-753841134674470/ ). Znowu historia. Znowu niedawna.
- It was his idea - mówie szybko i wskazuję na Damian
- Stupid idea - Momir kręci głową
- Very stupid idea - dodaję z uśmiechem
Momir proponuje inna trasę - wrócić do Gorażde ale później kierować się na Foca, Park narodowy Sutjeska a później na Trebinje.
Damian nie jest chyba przekonany, ale dla świętego spokoju obiecuje, ze zastanowimy się w drodze. Żegnamy się z Momirem i ruszamy w drogę. Za Gorażde, przy rozjeździe na Trebinje i Sarajewo wjeżdżamy na drogę do Sarajewa. Jednak zaraz dAmian zatrzymuje się, chwila zawahania i nawrót. Jedziemy do Trebinje. Żegnaj Lukomirze i warunki hard core. Droga M20 równa jak stół i my na tym stole. Mijamy Foca, gdzie mieszkańcy kąpią się w basenach miejskich (ciepło, bardzo ciepło), wjeżdżamy w Sutjeski, tam na jednej z polan pomnik Tjentiste spomenik.
W pewnym momencie zaczyna mrugać nam rezerwa paliwa a później świecić blaskiem ciągłym. Gdy tylko można - jedziemy na tzw luzie. Widok miasteczka wywołuje w nas ożywienie. Jednak nie można żyć bez udogodnień cywilizacji.
Pakujemy rzeczy. Poprzedni wieczór rozmawiamy z motocyklistą z Francji. Przyjechał na GS - ie. Zwiedza Europę. Ale jest emerytem (jakiś młody wiek emerytalny, albo dobrze się zakonserwował). Rano zbiera się dosć szybko. My mamy czas, nic nas nie goni. Zaplanowana trasa to Gorażde, potem Wyszgrad a później Lukomir . Ten ostatni przystanek to pomysł Damian. Ja się nie wtrącałam o marszrutę - siedzę z tyłu, plecakuję, wiec nie mam nic do gadania. Ale najpierw Gorażde. Jedziemy z Sarajewa drogą M - 5. I tuż za granicami miasta spotykamy sie z tablicą: Witamy w Republice Srbskiej. Znikają meczety, mizary. Za to pojawiają się flagi informujące, ze to już inne terytorium. No cóż - historii nie odwrócimy. Ale droga piękna, kamerka na kasku Damiana odpowiednio ustawiona, zatem możemy sobie jechać skolko ugodno. Słonce oślepia i zakładamy okulary. Te same, które kupiliśmy w Karkonoszach. Wreszcie ulga dla oczu, nie sposób było jechać z przymrużonymi i łzawiącymi. Jedziemy wąwozem, wspinamy się na zbocza - Suzi jest niezrównana i dzielnie pnie się w górę. Widok z miejscowości Pale na otaczające tereny znowu zapiera dech w piersiach. Ale nie mamy czasu, trzeba jechać dalej. I w pobliżu meczetu Dżamija Hrenovica skręcamy w drogę R448 na Gorażde. Droga jak droga - wyasfaltowana, ale bardziej przypomina drogę przez wieś. Zaczyna też wspinać się w górę, mijają nas co chwile co prawda samochody, ale jest ich znikoma ilość. Zakręt za zakrętem, ja zaczynam być przekonana, ze wpadliśmy w pętle czasu, bo na bank te drzewo, ten słup już mijaliśmy. Stale w górę, stale w górę. Rozważam opcje - Co zrobimy gdy braknie paliwa? Bo mijane domy wyglądają na raczej niezamieszkałe.
I gdy juz tracimy nadzieje, wyjeżdżamy na piękny płaskowyż/wypłaszczenie, a mi wyrywa sie podziw ze słowem baaardzo popularnym w Polsce
- O k*****... - chyba nie musze tłumaczyć, ze to największy stopień zachwytu
- to ja już nie mam pytań - dodaje Damian
No to nie mamy pytań.
Bezchmurne błękitne niebo a wokoło nas szczyty gór Dynarskich. Gdzie spojrzeć - pasma górskie. Oczywiście: zdjecia, film i co tylko. Chwila odpoczynku i ruszamy dalej. Droga własciwa, bo drogowskaz wskazuje że : tu macie jechać do Gorazde. Jedziemy. Naszym zadaniem jest tez wypatrywać tabliczki infomrujacej o polach minowych. Tzn. ja mam jej wypatrywać. Hmmm..jakoś nie chciałam w to wierzyc. Widziałam rózne tabliczki: o bohaterach I wojny o partyzantach o zwierzętach, które mogą sobie beztrosko hasach po drodze. ale charakterystycznej trupiej czaszki nie widziałam. I gdy traciłam nadzieję- Jest!!! - krzyknęłam i postukałam Damiana po plecach (nasz sposób komunikowania się w trakcje jazdy)
- Co? - zapytał mało inteligentnie
- Jest tabliczka- już zsuwałam się z Suzi i podbiegłam do miejsca
Wyglądamy jak alieny. My z tabliczką o minach.
Damian nawrócił...Noooo pokaz w Hoolywood to nic. Tyle zdjęć napstrykalismy. Ale też widzieć taką tabliczkę "na żywca" to nie byle co. Ruszyliśmy dalej. początkowo sądziłam, ze to tabliczka pod publiczkę, ale okazało sie, ze jest ich wiecej. Gdy później przeczytałam - założenie miny przeciwpiechotnej to koszt ok 3$. Jej zdemontowanie 300$. To taniej postawić tabliczki. wchodzisz na własne ryzyko.Zjeżdżamy do miasta położonego - a jakże - w dolinie. Świetne miejsce na ostrzał. I tak tez było 20 lat temu. Jadąc drogą natykamy się na miejsce upamiętniające stanowiska wojsk serbskich podczas ostrzału miasta (mają stronę na fcb - https://www.facebook.com/Muzejsko-memorijalni-centar-Rorovi-753841134674470/ ). Znowu historia. Znowu niedawna.
miasto w dolinie Driny
Samo miasto nisi nazwę miasta - bohatera. Nie dziwie się. To małe miasteczka, ale ślady po wojnie jeszcze bardziej widoczne niż w Sarajewie. Nie zatrzymujemy sie jednak, tylko drogą M20 kierujemy na Wiszegrad wzdłuż rzeki Driny. Noooo...jeśli Vrbas był piękny to tutaj nie potrafię znaleźć określenia. Siedzę za plecami Damiana, nie muszę sie skupiać na drodze to mogę oglądać widoki. A jest co oglądać (muszę wymyślić sposób, żeby jechać i robić zdjęcia). I dodatkowo tunele w zboczach. Nie jakieś na 10 metrów ale tak od 500. Pięknie.
Drina
Motocykliści przed Wiszegradem
zawsze pojawia się wiernopoddańcze hasła
Wiszegrad wita nas swoim charakterystycznym mostem. Podjeżdżamy, aby zrobić zdjęcia a później szukamy miejsca na obiad.
most w różnych ujęciach
Podjeżdżamy do Caffe Amsterdam, ale okazuje się, ze tam można tylko wypic kawę, piwo. Jednak wychodzi nam na spotkanie sam właściciel, Momir. Mężczyzna o słusznej wadze i słusznych rozmiarów. Od razu proponuje nam abyśmy zostawili moto pod parasolem, a kaski u niego w knajpie.
Suzi odpoczywa
Mamy się nie obawiać, bo on sam jest motocyklistą. No to ok. Idziemy zjeść obiad do Ćevabdžinica Arsići. Tam wreszcie mogę ja zamawiać i szprechac po rosyjsku skolko ugodno. A później wracamy do Momira i tu już Damian prowadzi z nim rozmowy, ja przysłuchuję się, rozumiem o czym mówią, ale wtrącam się rzadko. Reaguję, gdy Momir, stukając sie znacząco w skroń, usiłuje się dowiedzieć, czyj był pomysł, żeby jechać do Lukomiru.- It was his idea - mówie szybko i wskazuję na Damian
- Stupid idea - Momir kręci głową
- Very stupid idea - dodaję z uśmiechem
Momir proponuje inna trasę - wrócić do Gorażde ale później kierować się na Foca, Park narodowy Sutjeska a później na Trebinje.
Damian nie jest chyba przekonany, ale dla świętego spokoju obiecuje, ze zastanowimy się w drodze. Żegnamy się z Momirem i ruszamy w drogę. Za Gorażde, przy rozjeździe na Trebinje i Sarajewo wjeżdżamy na drogę do Sarajewa. Jednak zaraz dAmian zatrzymuje się, chwila zawahania i nawrót. Jedziemy do Trebinje. Żegnaj Lukomirze i warunki hard core. Droga M20 równa jak stół i my na tym stole. Mijamy Foca, gdzie mieszkańcy kąpią się w basenach miejskich (ciepło, bardzo ciepło), wjeżdżamy w Sutjeski, tam na jednej z polan pomnik Tjentiste spomenik.
pomnik w oddali
a tu w parku...
Tu tez znajdujemy tabliczki z ostrzeżeniem przed minami. A otaczające nas góry są przepiękne. Rekompensują Damianowi utracony Lukomir. W pewnym momencie zaczyna mrugać nam rezerwa paliwa a później świecić blaskiem ciągłym. Gdy tylko można - jedziemy na tzw luzie. Widok miasteczka wywołuje w nas ożywienie. Jednak nie można żyć bez udogodnień cywilizacji.
pumpa (stacja beznynowa) i mućki beztrosko chodzące po mieście
gdzieś przy drodze M20 - ciepło
Dojeżdżamy do Trebinje. Tu już inny krajobraz, inne góry inny klimat. Między wzniesieniami widoczne są też smugi dymu - palą się okoliczne lasy (nie dziwi mnie to - przecież to lasy piniowe, gaje oliwne - paliwa ile się chce). Zatrzymujemy się za stacją benzynową, aby ustalić, gdzie szukamy noclegu. I własnie wtedy podjeżdża do nas terenówka ze znakami straży pożarnej na "bombie". Pyta czy szukamy noclegu, bo jeśli tak to on zaprasza do siebie. Koszt 10euro za noc od osoby. Decydujemy się i jedziemy za strażakiem. I w ten sposób poznaliśmy Susica. Dostaliśmy pokój, łazienkę a nasza Suzi mogła wyspać sie w garażu. Prysznic, przebieramy sie w cywilne ciuchy i idziemy poznać miasto. 
miasto, rzeka, most i turysta
Tam poznajemy starszego pana. I to własnie wtedy możemy dowiedzieć się o wojnie domowej(znowu ja rozmawiam, bo porozumiewamy się językiem Puszkina i Tołstoja). Reasumując rozmowę ze starszym panem - wykładowcą na Uniwersytecie w Belgradzie i tłumaczem przysięgłym języka francuskiego - dawna Jugosławia miała ścisle podzieloną produkcję, każdy kanton/region zajmował się czymś co dawało wspólny, wymierny efekt. Wojna doprowadziła kraj prawie do ruiny. A wszystko zaczęło się od uprzedzeń nacjonalistycznych. Wreszcie jakieś konkretne informacje o wojnie. Żegnamy się z panem i idziemy coś zjeść (moje ukochane naleśniki - dawno ich nie jadałam). 
codzienna lektura przewodnika - chyba zna go już na pamięć
Życie w mieście dopiero sie zaczyna, temperatura osiągnęła normalny poziom, więc można wyjść i spotkać się ze znajomymi.
Katedra Narodzin MB (czy jakoś tak)
Idziemy miedzy ludźmi, przyglądamy się. Ale musimy wracać, jutro wyjeżdżamy dalej. Urok podróży motocyklem. Dobranoc, Trebinje.
